Een verklaring van erfrecht? Die kun je toch zo even bij de notaris halen! Dit hoor ik cliënten vaak zeggen. Alsof die al standaard klaarligt. Maar voordat ik een verklaring van erfrecht kan afgegeven, moet ik heel wat controles en recherchewerk uitvoeren. Uitzoeken wie de erfgenamen zijn, kan behoorlijk wat werk opleveren. Puzzelen dus.

Een verklaring van erfrecht is een akte waarin de notaris verklaart wie als erfgenaam is van de nalatenschap van de overledene. Een dergelijke verklaring wordt door banken gevraagd als de erfgenaam over de banktegoeden van de overledene wil beschikken. Behalve banken kunnen ook verzekeringsmaatschappijen en de Belastingdienst om zo’n verklaring vragen. Voordat een verklaring van erfrecht kan worden afgegeven, moet er heel wat gebeuren.

Recherchewerk
Allereerst moet er worden uitgezocht of de overledene een testament had opgesteld. Als dat het geval is, bekijk ik wat er in het testament staat. Wanneer de overledene een echtgenoot en/of kinderen nalaat, is vaak snel uitgezocht wie de erfgenamen zijn. Maar bij een huwelijk moet ik ook weten of de overledene in algehele gemeenschap van goederen was gehuwd of dat hij of zij huwelijkse voorwaarden had opgesteld. Indien dat laatste het geval is, kan de inhoud van de huwelijkse voorwaarden van invloed zijn op de omvang van de nalatenschap.

Grote gezinnen
Uitzoeken wie de erfgenamen zijn, kan ook behoorlijk wat puzzelwerk opleveren. Bijvoorbeeld als de overledene alleenstaand was en geen testament had gemaakt. De wet wijst dan ouders, broers en zussen aan als erfgenaam. In de praktijk maakte ik mee dat de overledene uit een groot gezin met bijvoorbeeld tien kinderen kwam. Als er dan ook nog een aantal broers en zussen eerder is overleden of naar het buitenland is verhuisd, wordt het wat ingewikkelder. De kinderen van de eerder overleden broers en zussen erven namelijk in de plaats van hun ouders én ook dat moet officieel worden uitgezocht. Nog lastiger wordt het wanneer er geen contact meer is tussen de Nederlandse en de buitenlandse erfgenamen. Er moet dan ook in het buitenland onderzoek worden gedaan naar de verblijfplaats van erfgenamen. Een ingewikkelde en tijdrovende klus.

Toveren
Als alle erfgenamen in kaart zijn gebracht, moet er nog een keuze worden gemaakt. Willen zij de erfenis verwerpen, zuiver aanvaarden, of beneficiair aanvaarden? Dat laatste houdt in dat de nalatenschap volgens bijzondere regels wordt afgewikkeld. Dit is goed als de overledene meer schulden dan bezittingen had. Pas nadat alle controles zijn gedaan, alle erfgenamen zich hebben uitgesproken over aanvaarding of verwerping en eventueel een volmacht hebben afgegeven voor de afwikkeling van de nalatenschap, kan ik een verklaring van erfrecht afgeven. Kortom: het is allesbehalve standaard. En de verklaring tevoorschijn toveren aan de balie is er al helemaal niet bij.

Bron: KNB / mw. R. van der Rest